Bij mijn afscheid van het directieteam van Sentia, kreeg ik het boek ‘Het grote gevecht’ over de ex-Unilever CEO Paul Polman. De gever had daarbij aardige woorden over hoe het boek mij zou kunnen helpen om ‘nieuwe zingeving’ te vinden. Het is inderdaad een boeiend inkijkje in de wereld van een bevlogen leider die het ‘goede wil doen’, maar daarbij ook gruwelijk uit de bocht vliegt, onder druk van activistische beleggers en beurskoersen.
Jeroen Smit, de auteur, geeft in Buitenhof nog wat verder perspectief …
.. en een interessante invulling van ‘Leiderschap in tegenstelling tot Managers’. Leiders zijn (vlgs. Jeroen) mensen die verder vooruit durven kijken dan een kwartaal, een jaar of zelfs 4 jaar (met name relevant als het politici zijn) en dan een koers durven neerzetten, die, als het moet, tegen de stroom ingaat.
Tot zover eens, maar dit is maar een deel van het verhaal. Ik schreef er hier al over in 2009, toen Henri Mintzberg een nieuw boek uitbracht, ‘Managers’, waarin hij het verschil tussen managers en leiders nuanceert en minimaliseert: “we should be seeing managers as leaders and leadership as management practiced well.” Ik ben het, proefondervindelijk, met hem eens dat je het beste een goede leider als manager kunt hebben (zie hieronder nog even op een rijtje de verschillen, zoals ik ze zie, aan de hand van een sheet uit mijn SpeakersAcademy verhaal): Mintzberg concludeert in dat boek:
‘To be a successful manager, let alone—dare I say—a great leader, maybe you don’t have to be wonderful so much as more or less emotionally healthy and clearheaded.’
Zoals Peter Drucker al zei in zijn Concept of the Corporation (1946): ‘No institution can possible survive if it needs geniuses or supermen to manage it. It must be organized in such a way as to be able to get along under a leadership composed of average human beings’. Gelukkig maar.
Terug naar het boek dat ik als cadeau kreeg; helaas schoot Polman extreem van de ene naar de andere kant en raakte zijn draagvlak (intern en extern) daarmee kwijt. Dus op meerdere vlakken een leerzaam boek om het verschil te begrijpen.
C4 is een ‘uiterst brisant explosief’ maar ook de ‘optelsom’ van de woorden Confident, Connected, Committed, en Courageous. Deze eigenschappen komen uit een Harvard Business Review artikel, dat al in 2018 is verschenen maar in ieder geval aan mijn aandacht was ontsnapt.
Maar het spreek mij wel erg aan want te vaak heb ik de afgelopen jaren gezien dat ‘leiders’ of ‘managers’ maar op 1 of 2 van deze 4 dimensies scoren en daarmee veel slagkracht in hun organisatie de nek omdraaien. Een goede mix van alle 4 leidt tot de beste prestaties! Laten we ze eens langslopen.
Confident; een gezonde dosis zelfvertrouwen (zonder dat het verwaande overschatting wordt) leidt ertoe dat managers/leiders vertrouwen naar de rest van de organisatie uitstralen, wat ertoe zal leiden dat ze graag gevolg worden. Zeker als dat (zelf-)vertrouwen is verankerd in aspect 2 namelijk ‘verbondenheid’.
Connected met klanten en medewerkers; geen managers die dagen aaneen vanuit hun ivoren kantoortje in een hoek van het pand de organisatie aansturen zonder goede verankering en dialoog met medewerkers en klanten. Nu zal het ene type manager van nature meer affiniteit met klanten hebben en een ander meer met de interne organisatie, maar in beide gevallen zou deze verbondenheid ‘echt’ en ‘persoonlijk’ moeten zijn. Hun zelfvertrouwen is gestoeld op een constante dialoog en interactie met de wereld om hen heen.
Committed als in ‘echt gecommitteerd’ zoal het varken en niet zoals de kip, die slechts ‘betrokken’ is bij het omelet met bacon. Je wordt pas geloofd door je organisatie als je zelf ook aantoonbaar gecommitteerd bent en niet als een tijdelijke, toevallige voorbijganger voor ‘spek en bonen’ even meedoet.
Courageous; met lef en niet laf …. Te vaak, zeker als ze uit grote corporates komen, zijn managers extreem risico-mijdend, maar in een organisatie die echt het verschil wil maken, kom je nergens als je alleen maar binnen de lijntjes kleurt; ‘If you always do what you did, you will always get wat you got’. Liever de filosofie van Pippi Langkous: ‘ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het kan!’
