… en dan bedoel ik niet het soort ellende als in dit plaatje, maar eerder die andere soort ‘ellende’. Want in essentie zijn er maar 2 soorten ellende; de ellende die je overkomt en waar je zelf niks aan kunt ‘veranderen’ (het plaatje) en de ellende waar je zelf in blijft zitten en waar je wel wat aan kunt doen of had kunnen doen. En het rare is dat in heel veel gevallen mensen die in de ellende zitten waar ze wat aan kunnen doen, er niets aan doen, terwijl de mensen die in de eerste soort ellende terechtkomen er vaak wel wat aan (proberen te) doen (lopend vluchten uit Syrië tot in Lesbos bijvoorbeeld).
Dat eerste fenomeen noemde één van mij leermeesters ‘de wet van behoud van ellende’; mensen kiezen liever voor de zekerheid van de ellende, dan de ellende van de onzekerheid.
Zo blijven veel werknemers hangen in organisaties die overduidelijk niet goed voor ze zijn, uit angst voor het onbekende en eigenlijk zijn er maar twee opties: stoppen met zwelgen of veranderen … of is er misschien toch maar 1 optie, zoals Gaur Gopal Das het zei .. then why worry ….
Het zijn rare tijden, want in een paar dagen gebeuren een paar dingen aan beide uitersten van het integriteits-spectrum; aan de ene kant ‘subrogeert’ het Amerikaanse Ministerie van Justitie zich in de plaatst van Donald Trump in een verkrachtingszaak en aan de andere kant (in de UK) stapt de juridische baas van de regering op omdat hij niet meer wil meewerken aan iets dat neigt naar ‘illegaal’ (Brexit-EU gedoe).
Eerst de ene kant in de USA; Donald ‘grab them’ Trump is in New York aangeklaagd voor verkrachting (tijdens zijn Presidentschap) en nu die zaak lastig dreigt te worden (hij moet DNA afstaan) heeft zijn vazal, de Minister van Justitie, zich in de zaak gemengd en is niet langer D. Trump de aangeklaagde maar de USA als geheel omdat het (vermeende) feit ‘in functie’ is gebeurd….. …. en omdat de Staat geen DNA heeft en niet kan verkrachten, loopt de zaak dood (althans voorlopig); ik denk dat iedereen snapt dat integriteit hier niet met een hoofdletter wordt geschreven en ver te zoeken is.
Aan de andere kant van het spectrum vinden we Jonathan Jones, het ‘juridische hoofd’ van de Engelse regering, die uit zichzelf opstapt, omdat hij niet mee wil werken aan het gemarchandeer van Boris ‘Brexit’ Johnson (die via een lokale wet wil ontsnappen aan een door hemzelf ondertekend internationaal verdrag met de EU over Brexit).
Zoals JJ het verwoordde: Ik vertoef liever onder de Jonathan Jones-en van deze wereld dan bij Boris en Donald en ga zelf binnenkort ook wat anders doen, waar integriteit met een hoofdletter I wordt geschreven ….
….. gaat toch voelen als een nachtmerrie. Vandaag weer een bijzonder gesprek over ‘autonomie’ als drijvende kracht van (intrinsieke) motivatie, of beter hoe gebrek aan autonomie je snel duwt richting de-motivatie.
Zoals ik hier eerder schreef zijn Autonomie, Impact en Relevantie (AIR) mijn belangrijkste drijfveren. En die Autonomie komt natuurlijk sterk in het gedrang als je niet de hoofdrol vervult in je eigen droom maar in de (waan-) droom van iemand anders. Dan wordt die droom al snel een nachtmerrie en ben je, voordat je het weet, net als deze nucleaire wetenschappers die met notitieboekjes een uur lang naar een college van Kim Jung Un moesten luisteren en na afloop tot tranen toe geroerd moesten applaudisseren …. Ik denk dat ze ’s avonds thuis in bed pas echt huilden ….
rtx3ehns-e1504400194352.jpg Zoals Dan Pink al eens overtuigend aantoonde zijn Autonomie en Vakmanschap de 2 meest belangrijke ‘drijvers’ van prestaties en ‘geluk’ (althans in een zakelijke context).
Dus word niet de figurant in de droom van een ander, maar zodra je voelt dat je rol niets meer is dan dat, breek jezelf los en ga je eigen droom weer achterna.
David Goodhart schreef in 2017 ‘The Road to Somewhere’ waarin hij het idee van 2 ‘stammen’ introduceert; de ‘Anywheres’ en ’Somewheres’. Het concept verklaart het slagen van iets ondenkbaars als Brexit haarfijn, maar ook de huidige, bijna burgeroorlog in de USA past er exact in. Wat dichter bij huis, verklaart het ook de ‘strijd’ van anti-vaxers en viruswaanzinnigen tegen de elite van epidemiologen en virologen ….. Lees hier uit het artikel op ‘New Statesman’:
Goodhart renames the new tribes the “Anywheres” (roughly 20 to 25 per cent of the population) and the “Somewheres” (about half), with the rest in between. And it broadly works. Those who see the world from anywhere are, he points out, the ones who dominate our culture and society, doing well at school and moving to a residential university, and then into a professional career, often in London or abroad. “Such people have portable ‘achieved’ identities,” he says, “based on educational and career success which makes them . . . comfortable and confident with new places and people.”
The rebels are those more rooted in geographical identity – the Scottish farmer, working-class Geordie, Cornish housewife – who find the rapid changes of the modern world unsettling. They are likely to be older and less well educated. “They have lost economically with the decline of well-paid jobs for people without qualifications and culturally, too, with the disappearance of a distinct working-class culture and the marginalisation of their views in the public conversation,” Goodhart writes. He argues that this distinction, emerging from a melange of social and cultural views together with life experiences, matters more than old distinctions of right and left, or social class.
Soms lees je wat en dan denk je, “zo moeilijk kan dat toch niet zijn?”, maar realiseer je je ook direct dat het voor sommigen nog best lastig is. Zo kwam ik toevallig vandaag dit tegelwijsheidje tegen …
…. en realiseerde me ineens twee dingen: (1) dit is inderdaad voor sommigen nog steeds knap lastig … en (2) ik heb geen idee wie Doris Kearns Goodwin is.
Ze blijkt een Pulitzer Prize-winnende geschiedkundige te zijn, die al meer dan 50 jaar onderzoek doet naar de eigenschappen en kwaliteiten van goede leiders en focust haar research met name op de Presidenten van America.
En hoog op haar lijstje staan twee dingen, namelijk het verbeteren van ideeën door debat vanuit verschillende perspectieven (leestip is zeker ‘Group Think/Pig’s Bay’ over hoe dat fout kan gaan als er geen verschillende meningen zijn) en het creëren van een cultuur waar er geen angst is om je mening te uiten (tot aan de hoogste echelons).
Zelfs vandaag de dag is dat in sommige organisaties niet vanzelfsprekend en kom je CEO’s tegen die alleen maar de bevestiging van hun eigen idee zoeken en elk debat bij voorbaat platslaan; de dictatoriale-leider.
Zoals met elke dictator, is de enige troost dat het vaak uiteindelijk slecht met ze afloopt …..
Nu gaat dit stukje niet over de teloorgang van de Blokker of de Hema, of hoe de Lamme de Blinde gaat leiden …
Ik wilde even kort stilstaan bij de wereld van de ‘snelle jongens’, in dit geval een zekere Marcel Boekhoorn, de miljardair die beter bekend is van het fokken van Panda’s en die nog niet zo lang gelden de HEMA kocht. Hij kocht recent en vol trots de HEMA, met toen al een bekende schuld van €750M. Nu moet hij as maandag daarvan €50M aflossen en gaat hij rare sprongen maken.
Dit gaat zelfs zover dat hij een nieuwe holding-BV boven de Hema heeft gecreëerd om de eventuele kopers het onmogelijk te maken de compensabele verliezen uit het verleden fiscaal te gebruiken (die nieuwe holding-BV heet: BoNuBo BV oftewel Boekhoorn’s Nucleaire Bom BV).
Nu gaat het er mij niet om hoe dit afloopt want het gaat toch troep geven, net als bij het eten van een tompouce, maar het blijft raar dat dit soort lui (Boekhoorn staat met zo’n € 1,5-2 Mrd erg hoog in Quote Top 500) bij de eerste de beste tegenwind die mogelijk ten koste van hun prive-vermogen gaat, de staat ervoor wil laten opdraaien of rare sprongen gaat maken.
Waarom betaalt hij niet gewoon zelf als grote jongen die aflossing van €50Mio en ga dan over tot de orde van de dag. Maar nee, zoals wel vaker in dit soort kringen (kijk ook eens bij John de Mol en Talpa) geldt:
Winst is van de Ondernemer en Verlies een Probleem voor de Belastingbetaler!
Hoogste tijd om zeer agressieve vermogensbelastingen in te voeren tegen de cowboys van het grote geld!
Er zijn 2 soorten stoer; de soort stoer die het beste gekenschetst kan worden als ‘spierballentaal’ waarbij het erom gaat wie de grootste heeft (‘…. gevangen’) en het soort stoer waarbij het stoer is door wat je doet en waar je voor staat …
In die categorie valt voor mij Jacinda Ardern, de PM van Nieuw-Zeeland; met een glimlach blijft ze staan als een aardbeving om haar heen tekeer gaat, maar vooral als ze het UN-podium krijgt is elk woord raak en stoer:
In mijn vorige artikel ging ik in op het opmerkelijke verband tussen landen geleid door mannen (Poetin/Trump/Bolsanaro) vs vrouwen (Merkel/Jakobsdótti/Ardern) en hoe slecht/goed dat uitpakt in deze tijden.
Ik geloof, bij nader inzien, dat ik ga verhuizen naar IJsland, Nieuw-Zeeland, of dichter bij huis, Duitsland, want bondskanselier Merkel gooide er deze week een schepje bovenop met de volgende woorden:
…. dat je in crisistijd met een helder idee moet komen, en bereid moet zijn ervoor te vechten. De weg naar een oplossing is nooit eenvoudig. Sommige mensen willen geen sterk Europa. Zij zien hun toekomst in de natiestaat. Dat is hun goed recht …… Kritiek hoort erbij in een democratie…… Daarom zijn crisistijden tijden waarin je moet vechten voor je ideeën. (…) Als we nu geen moedig voorstel doen, zouden dingen gewoon gebeuren. (…) De natiestaat alleen heeft geen toekomst (…) Duitsland gaat het alleen goed als het goed gaat met Europa.
Bekijk hier de video van heel haar speech:
Kanzlerin #Merkel bei gemeinsamer PK mit @EmmanuelMacron: Zeiten einer solchen Krise sind auch immer Zeiten eines Eintretens für eine Idee. Und Deutschland und Frankreich treten hier für die europäische Idee ein. pic.twitter.com/GyVUMwAumo
Leiderschap is ook durven staan voor een idee en niet buigen voor populistische stromen die idee-loos alleen maar tegen alles zijn.
Ook zakelijk gezien moet je soms tegen de gevestigde orde en tegen de stroom in durven gaan; je kunt niet leiden door je oren naar alles en iedereen te laten hangen. Anders heette het wel Volgerschap ….
Als je in de huidige crisis om je heen kijkt waar het goed gaat, valt mij op dat landen waar vrouwen aan het roer staan, het duidelijk beter doen.
Kijk bijvoorbeeld maar naar Duitsland, Taiwan, Denemarken, Nieuw-Zeeland in tegenstelling tot Rusland, USA, UK en Brazilië. Er lijkt onomstotelijk een omgekeerd verband tussen mannelijk leiderschap en succesvol laveren door Corona.
Dat deed mij herinneren aan een artikel dat lang geleden (2013) in HBR stond dat de vraag behandelde: ‘Waarom zoveel incompetente mannen leiders worden?” Want uit veel onderzoek blijkt dat rolmodellen vaak eng hoog scoren op de psychiatrische aandoeningen lat. We (waarschijnlijk ook weer voornamelijk mannen), kiezen voornamelijk mannen als rolmodellen, die hoog scoren op:
narcisme (Boris J, Trump, Poetin…)
psychopathie (vul maar veel dezelfde namen in)
histronie (Richard Branson, Trump, Boris J. …)
machiavellistisch (Trump, Bolsanaro et al)
Uit het onderzoek dat HBR naar boven haalt, blijkt dat vrouwen betere leiders zijn en betere resultaten behalen omdat:
They are more likely to elicit respect and pride from their followers, communicate their vision effectively, empower and mentor subordinates, and approach problem-solving in a more flexible and creative way …., as well as fairly reward direct reports. In contrast, male managers are statistically less likely to bond or connect with their subordinates, and they are relatively more inept at rewarding them for their actual performance.
De kandidaten in de aanstaande verkiezingen in de USA , bieden weinig hoop. Wellicht een vrouwelijke revolutie in 2024 met AOC?
Bij mijn afscheid van het directieteam van Sentia, kreeg ik het boek ‘Het grote gevecht’ over de ex-Unilever CEO Paul Polman. De gever had daarbij aardige woorden over hoe het boek mij zou kunnen helpen om ‘nieuwe zingeving’ te vinden. Het is inderdaad een boeiend inkijkje in de wereld van een bevlogen leider die het ‘goede wil doen’, maar daarbij ook gruwelijk uit de bocht vliegt, onder druk van activistische beleggers en beurskoersen.
Jeroen Smit, de auteur, geeft in Buitenhof nog wat verder perspectief …
.. en een interessante invulling van ‘Leiderschap in tegenstelling tot Managers’. Leiders zijn (vlgs. Jeroen) mensen die verder vooruit durven kijken dan een kwartaal, een jaar of zelfs 4 jaar (met name relevant als het politici zijn) en dan een koers durven neerzetten, die, als het moet, tegen de stroom ingaat.
Tot zover eens, maar dit is maar een deel van het verhaal. Ik schreef er hier al over in 2009, toen Henri Mintzberg een nieuw boek uitbracht, ‘Managers’, waarin hij het verschil tussen managers en leiders nuanceert en minimaliseert: “we should be seeing managers as leaders and leadership as management practiced well.” Ik ben het, proefondervindelijk, met hem eens dat je het beste een goede leider als manager kunt hebben (zie hieronder nog even op een rijtje de verschillen, zoals ik ze zie, aan de hand van een sheet uit mijn SpeakersAcademy verhaal): Mintzberg concludeert in dat boek:
‘To be a successful manager, let alone—dare I say—a great leader, maybe you don’t have to be wonderful so much as more or less emotionally healthy and clearheaded.’
Zoals Peter Drucker al zei in zijn Concept of the Corporation (1946): ‘No institution can possible survive if it needs geniuses or supermen to manage it. It must be organized in such a way as to be able to get along under a leadership composed of average human beings’. Gelukkig maar.
Terug naar het boek dat ik als cadeau kreeg; helaas schoot Polman extreem van de ene naar de andere kant en raakte zijn draagvlak (intern en extern) daarmee kwijt. Dus op meerdere vlakken een leerzaam boek om het verschil te begrijpen.
C4 is een ‘uiterst brisant explosief’ maar ook de ‘optelsom’ van de woorden Confident, Connected, Committed, en Courageous. Deze eigenschappen komen uit een Harvard Business Review artikel, dat al in 2018 is verschenen maar in ieder geval aan mijn aandacht was ontsnapt.
Maar het spreek mij wel erg aan want te vaak heb ik de afgelopen jaren gezien dat ‘leiders’ of ‘managers’ maar op 1 of 2 van deze 4 dimensies scoren en daarmee veel slagkracht in hun organisatie de nek omdraaien. Een goede mix van alle 4 leidt tot de beste prestaties! Laten we ze eens langslopen.
Confident; een gezonde dosis zelfvertrouwen (zonder dat het verwaande overschatting wordt) leidt ertoe dat managers/leiders vertrouwen naar de rest van de organisatie uitstralen, wat ertoe zal leiden dat ze graag gevolg worden. Zeker als dat (zelf-)vertrouwen is verankerd in aspect 2 namelijk ‘verbondenheid’.
Connected met klanten en medewerkers; geen managers die dagen aaneen vanuit hun ivoren kantoortje in een hoek van het pand de organisatie aansturen zonder goede verankering en dialoog met medewerkers en klanten. Nu zal het ene type manager van nature meer affiniteit met klanten hebben en een ander meer met de interne organisatie, maar in beide gevallen zou deze verbondenheid ‘echt’ en ‘persoonlijk’ moeten zijn. Hun zelfvertrouwen is gestoeld op een constante dialoog en interactie met de wereld om hen heen.
Committed als in ‘echt gecommitteerd’ zoal het varken en niet zoals de kip, die slechts ‘betrokken’ is bij het omelet met bacon. Je wordt pas geloofd door je organisatie als je zelf ook aantoonbaar gecommitteerd bent en niet als een tijdelijke, toevallige voorbijganger voor ‘spek en bonen’ even meedoet.
Courageous; met lef en niet laf …. Te vaak, zeker als ze uit grote corporates komen, zijn managers extreem risico-mijdend, maar in een organisatie die echt het verschil wil maken, kom je nergens als je alleen maar binnen de lijntjes kleurt; ‘If you always do what you did, you will always get wat you got’. Liever de filosofie van Pippi Langkous: ‘ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het kan!’
… en dan bedoel ik niet het soort ellende als in dit plaatje, maar eerder die andere soort ‘ellende’. Want in essentie zijn er maar 2 soorten ellende; de ellende die je overkomt en waar je zelf niks aan kunt ‘veranderen’ (het plaatje) en de ellende waar je zelf in blijft zitten en waar je wel wat aan kunt doen of had kunnen doen.
David Goodhart schreef in 2017 ‘The Road to Somewhere’ waarin hij het idee van 2 ‘stammen’ introduceert; de ‘Anywheres’ en ’Somewheres’. Het concept verklaart het slagen van iets ondenkbaars als Brexit haarfijn, maar ook de huidige, bijna burgeroorlog in de USA past er exact in. Wat dichter bij huis, verklaart het ook de ‘strijd’ van anti-vaxers en viruswaanzinnigen tegen de elite van epidemiologen en virologen ….. Lees hier uit het artikel op ‘New Statesman’: 
Er zijn 2 soorten stoer; de soort stoer die het beste gekenschetst kan worden als ‘spierballentaal’ waarbij het erom gaat wie de grootste heeft (‘…. gevangen’) en het soort stoer waarbij het stoer is door wat je doet en waar je voor staat … 
